CBS: “Hoeveel fruit eet U per week?”

Ik krijg regelmatig enquêtes in de bus en in de e-mail. Of ik mee wil werken aan een onderzoek van merk X of instantie Y. Ik negeer deze brieven en e-mails doorgaans. Je bent altijd langer bezig dan de er door de vragenstellers wordt beweerd, is mijn ervaring. Mijn tijd is al schaars genoeg. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) laat zich echter niet zomaar afschepen, zo merkte ik onlangs.

Er lag al maanden een uitnodiging voor een gezondheidsonderzoek van het CBS in een stapel papier op mijn bureau. Twee herinneringen hadden ze eraan gewaagd, maar zonder succes. In de tweede herinneringsbrief was aangekondigd dat er een medewerker langs zou komen, mocht ik het lef hebben om niet te reageren. Het stond heel vriendelijk opgeschreven, zo van “misschien bent u niet zo goed met de computer, in dat geval komen wij graag bij u langs om de vragenlijst persoonlijk met u door te lopen”. Dat kon niet waar zijn, dacht ik. Het leek me wat overdreven en bovendien ben ik toch nooit overdag thuis. Ik dacht dat ze hooguit even zouden opbellen om te vragen hoe het zat en of ik die vragenlijst nog ging invullen of niet.

CBS mevrouw

Mijn verbazing was dan ook groot toen er toch een, overigens erg aardige, mevrouw ’s avonds aanbelde. Ze was van het CBS. Of ik de vragen met haar wilde doornemen. Zeg daar maar eens nee tegen. Ik gaf haar een kop koffie en ze klapte haar laptopje open. Annemarie zat op de bank geamuseerd toe te kijken. Vraag voor vraag werd geduldig door haar aan mij voorgelezen. De antwoorden die ik gaf noteerde ze zorgvuldig. Alsof ik een digibeet was en deze handelingen onmogelijk zelf kon uitvoeren.

Er werd begonnen met wat achtergrondinformatie, waarschijnlijk om me gerust te stellen. Ze vroeg wat voor werk ik deed – zelfstandig ondernemer – en of ik mijn studie had afgerond. Toch leuk dat iemand er eens naar vroeg, vond ik.

Met mijn gezondheid was niets mis. Een hele rij ziektes las ze voor, die ik gelukkig allemaal niet onder de leden had. Of ik had er nog nooit van gehoord.

Toen eten, drinken en beweging aan bod kwamen werd het iets gênanter. Fruit eten doe ik namelijk zelden. Ik hield het maar op één stuks fruit per week. Ik telde daarbij aardbeien die op gebakjes zitten gemakshalve mee. En in appeltaart zit ook appel, bedacht ik me nog.

Ik werkte me moedig door de vragen heen. Of ik LSD gebruikte. Nee. Cocaïne. Nee. Heroïne. Nee. Speed. Nee. Opium. Nee. Ecstasy dan? Nee. GHB misschien? Neen. Of ik weleens alcohol dronk dan. Ja, dat wel. Hoeveel dan? Een paar glaasjes per week.

Om te weten hoeveel beweging ik wekelijks kreeg, vroeg ze onder meer “hoeveel licht huishoudelijk werk doet u thuis?” Enigszins in paniek keek ik mijn vrouw op de bank vragend aan. “Nou, een uurtje per dag”, antwoordde ik voorzichtig. Ze knikte. Ik kreeg fiat. Gelukkig telde koken ook mee.

Missie volbracht?

De hele enquête kostte ruim drie kwartier, waarna de dame kordaat haar laptop dichtklapte en afscheid nam. Ik kreeg een kaartje in de handen geduwd. Een juichende folder van het CBS: “Bedankt. U hebt ons geholpen!” Daar moest ik het mee doen. Alle vragen keurig beantwoord. Missie volbracht.

Maar nee. Een dag later werd ik gebeld.

Het CBS aan de lijn. “U bent gisteren bezocht door één van onze medewerkers. Mag ik u misschien een paar vragen stellen over dat bezoek?” En ik hoorde mezelf zeggen: “Ja hoor.” Ze sloot het gesprek geheel in stijl af, met twee vragen: “Mag ik u hartelijk bedanken voor uw medewerking? En u een fijne dag wensen?” Ik antwoordde met “Ja dat mag”, maar dat feitelijke bedankje kreeg ik niet meer.

Je kunt zeggen van het CBS wat je wilt: het vragen stellen zit ze in het bloed.